कञ्चनपुर, ७ असोज (रासस) ःशुक्लाफाँटा राष्ट्रिय निकुञ्जको मध्यवती क्षेत्रका बासिन्दा हात्तीको बथान भगाउन रातभर जाग्राम बस्न थालेका छन् ।

स्थानीय किसानको खेतबारीको पाक्दै गरेको धानबाली खाने र कुल्चेर हात्तीको बथानले नोक्सान गर्न थालेपछि हात्ती भगाउन रातभरि जाग्राम बस्नु परेको हो ।

चुरे क्षेत्र नजिकका बस्तीमा पसेर किसानको धानबालीमा क्षति पु¥याउँदै आएको हात्तीको बथान वर्षा कम हुदै जादा जिल्लाको तल्लो समथर भूभागमा झरेको छ । गए रातिमात्रै हात्तीको बथानले शुक्लाफाँटा नगरपालिका–५ का दुई गाउँका किसानको झण्डै तीन बिघा जग्गामा लगाएको धानबाली खाएर नोक्सानी पु¥याएको छ ।

इलाका प्रहरी कार्यालय झलारीका अनुसार गए राति मात्रै हात्तीको बथानले गर्जमुनि र खजुवाका गरी २२ जना किसानको धानबालीमा क्षति पु¥याएको छ । एक जना किसानको पाँच कट्ठादेखि दश कट्ठासम्मको धान बालीमा क्षति गरेको छ ।

साँझ पर्नै लाग्दा धान रोपेको खेतमा आएको हात्तीको बथानले पेटभर खाएर मात्रै राति अबेर निकुञ्जमा फर्किएको स्थानीय बासिन्दा जयराज पाण्डेयले बताउनुभयो । “धानबाली जोगाउनकै लागि रातभरि जाग्राम बस्यौँ” उहाँले भन्नुभयो, “पटाका पड्काएर र आगो बालेर मात्रै हात्ती फर्किए, निकै नोक्सानी भएको छ ।”

थोरै जग्गा भएका किसानको पूरै धानबाली हात्तीले नोक्सान गरेपछि बर्षभरी खान धान बजारबाट खरिद गर्नुपर्ने अवस्था आएको उहाँले बताउनुभयो । गत महिनामात्रै शुक्लाफाँटा नगरपालिका–७ का एकजना बालिकाको हात्तीले ज्यान लिएको थियो ।

तीन वर्षदेखि हात्तीको बथानले नगरपालिका क्षेत्रमा लगातार किसानको बालीनाली र मानवीय क्षति गर्दै पु¥याउदैआएको छ । भदौ महिनादेखि हात्तीको बथानले नगरपालिको चुरे क्षेत्रका किसानको मात्रै ३० बिघा बढी जग्गाको धानबालीमा क्षति पु¥याएको छ ।

हात्तीको बथान दैनिक बस्तीमा पस्न थालेपछि स्थानीय बासिन्दा त्रसित बनेका छन् । हात्तीकै डरले रातिको समयमा निकुञ्जको मध्यवर्ती क्षेत्रका बासिन्दा हिँडडुल गर्नसमेत बन्द गरेका छन् ।

वडा नं ५ का वडाध्यक्ष चक्रबहादुर खडकाले हात्ती नियन्त्रणका लागि भरपर्दो कार्यका लागि निकुञ्ज कार्यालय, नगरपालिका, प्रदेश र केन्द्रमा माग गरिएको बताउँनुहुन्छ ।

“प्रत्येक वर्ष हात्तीले बालीनालीमा नोक्सान गर्नुका साथै स्थानीय किसानको घर भत्काउने गरेको छ, हात्ती नियन्त्रणका लागि सम्बन्धित निकायसँग आग्रह गरेको छु, हालसम्म अश्वासन पाइएपनि हात्ती नियन्त्रणका लागि कार्य अगाडि बढेका छैनन्”, उहाँले भन्नुभयो ।

बस्तीमा छुट्टाछुट्टै बथान बनाएर आउने जङ्गली हात्तीले प्रत्येक वर्ष बेदकोट नगरपालिका, शुक्लाफाँटा नगरपालिका, दोधारा चाँदनी नगरपालिका र कृष्णपुर नगरपालिका क्षेत्रमा किसानले लगाएको बालीनालीमा बढी क्षति पु¥याउदै आएको छ ।

बर्सातका बेला चुरे क्षेत्रमा रहने हात्तीको बथान वर्षा सकिएसँगै चुरेभन्दा तल्लो तराई क्षेत्रमा झरेर वितण्डा मच्चाउने गर्दछ । धानबाली काटिएपछि हात्तीको बथान भारतीय दुधुवा नेशनल पार्कतर्फ लाग्ने गरेको छ । पुनः गहुँबालीमा बाला लाग्नैलाग्दा पुनः यहाँ फर्केर नोक्सान गर्ने गरेको छ ।